Thursday, May 27, 2010

علل و پیامدهای حوادث ترافیکی از منظر اجتماعی و سلامت (بخش آخر )

مدیر گروه جامعه شناسی پزشکی و سلامت، در ادامه به مدل باور بهداشتی(Health Belief Model ) اشاره کرد و گفت: در چارچوب این مدل، اتخاذ هرگونه رفتار پیشگیرانه یا بهداشتی در افراد، منوط به این است که تا چه حد به درکی یا شناختی نسبت به تهدیدی که نسبت به ایشان وجود دارد نائل شده باشند(چقدر خود را در معرض خطر بدانند)، یا تا چه حد از جدی بودن خطری که تهدید شان می کند، تصور یا ادراکی داشته باشند. نکته ی دیگر، هزینه ها یا پاداش هایی است که از اتخاذ رفتار بهداشتی یا پیشگیرانه متصور می شوند. یعنی این که تا چه حد واقف یا معتقد باشند که فایده ی عملی و نتایج حاصل از اقدام مشخص پیشگیرانه، بر هزینه های (زمانی، مالی) غلبه دارد. چنین درکی است که فرد را وادار به عمل می کند یا آنها را از عمل مشخصی منصرف می سازد.احمدنیا سپس به تشریح جنبه های ارزیابی فرد در مدل باور بهداشتی که به آمادگی او برای اقدام منجر می شود پرداخت و گفت: نخستین جنبه ، درک فرد از ابتلا پذیری یا ریسک ابتلا یا دچار شدن به حادثه ی خاصی است، مانند درک خطر تصادف یا مرگ و میر. دومین مساله؛ درک در زمینه ی میزان جدی بودن یامرگ آسا بودن مخاطره، جنبه سوم؛ تلقی فرد از هزینه ها یا موانع اتخاذ کنش پیشگیرانه و چهارمین جنبه، تلقی فرد از فایده و سودمندی حاصل از اتخاذ کنش پیشگیرانه می باشد.تشریح مدل های رفتار بین فردی و سطح اجتماعات محله ای بخش پایانی سخنان دکتر احمدنیا را تشکیل می داد. وی درباره مدل رفتار بین فردی گفت: محیط هایی که روابط بین فردی در آن شکل می گیرد از اهمیت زیادی برخوردار است. فرد هم از این محیط اجتماعی تاثیر می پذیرد و هم آن را تحت تاثیر خود قرار می دهد. رفتار سایر مردم، ایده ها و افکار، توصیه ها و نصیحت ها، کمک یا امتناع شان از کمک کردن، و حمایت عاطفی یا کارشکنی شان، تاثیر زیادی بر رفتار های بهداشتی باقی می گذارد.احمدنیا درباره حلقه ی نفوذ و تاثیرگذاری خاطرنشان کرد: حلقه ی نفوذ و تاثیرگذاری ، شامل آن دسته از آدم ها می شود که به فرد نزدیکترند، مانند افراد خانواده، دوستان، افراد هم سن و سال، اما می توان از همکاران، همسایگان و ارائه دهندگان خدمات بهداشتی نیز نام برد و یا افرادی که ما در جامعه شناسی به عنوان گروه مرجع می شناسیم یعنی کسانی که افراد تحسین شان می کنند یا خود را به آنها نزدیک حس می کنند مانند هنرپیشه ها، ورزشکارانعضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در پایان به تشریح مدل های سطح اجتماعات محلیCommunity-level models پرداخت و گفت: طراحی برنامه های مداخلات در زمینه ی ارتقای سلامت که محله یا گروه های مشخص را که فقط افراد را در بر نمی گیرد، یکی از اهداف اولیه و اساس بهداشت عمومی است. سلامت و بهداشت اجتماعات محلی را می توان از طریق سیاست هایی چون برقراری بیمه های درمانی، برنامه هایی چون مراجعه و معاینه و مراقبت پزشکی ، اقدامات خودجوش افراد محلی در جهت سازماندهی خدمات مراقبتی بهتر و موثرتر و اقدامات محله ای در خصوص رسیدگی به مسائل اجتماعی خاص نظیر بی عدالتی جنسیتی، یا خشونت خانگی، یا مشکلات شرایط زیست-محیطی محله ارتقا داد. ضرورت مشارکت جامعه در ارتقاء ایمنی راه‌ها با اشاره به روز جهانی یادبود قربانیان حوادث رانندگیآخرین سخنران این نشست خانم زهرا محمدی پیکر، عضو هیات مدیره انجمن حامیان سفر ایمن بود که به ضرورت مشارکت جامعه در ارتقاء ایمنی راه‌ها اختصاص داشت.وی در ابتدا با اشاره به اینکه که سومین یکشنبه ماه نوامبر از طرف مجمع عمومی سازمان ملل متحد به عنوان روز جهانی یادبود قربانیان حوادث رانندگی نامکذاری شده است، گفت: با توجه به اهمیت و تاثیری که حوادث ترافیکی از زمان ساخت اتومبیل بر زندگی انسان ها داشته است از چند دهه پیش در کشورهای مختلف مراسمی به یاد قربانیان این حوادث برگزار می شد و انعکاس همین مراسم و بازتاب اهمیت آن برای جوامع انسانی سبب این تصمیم گیری مجمع عمومی سازمان ملل در سال 2005 شد.وی پس از ارائه توضیحاتی در ارتباط با نحوه برگزاری گرامیداشت این روز به NGOهایی که در سراسر دنیا برای فعالیت در زمینه ایمنی راه ها تشکیل شده اند اشاره کرد و گفت: این سازمان های غیردولتی عمدتا" در دو حوزه ی پیشگیری و کاهش حوادث ترافیکی و حمایت از آسیب دیدگان این حوادث فعالیت می کنند. اما سئوال بسیار مهم در این رابطه این است که آیا چنین فعالیت های گسترده و مهمی که قرار است توسط NGOها انجام شود بدون حمایت سایر گروه ها و بخش های اجتماعی و اقتصادی امکان پذیر است یا نه؟خانم محمدی پیکر در پاسخ به این سئوال به چند بخش مهم و تاثیرگذار که مشارکت آنها می تواند تاثیرگذار باشد اشاره کرد و ادامه داد: امروزه بخش خصوصی به ویژه تولیدکنندگان بزرگ اتومبیل در دنیا به طور مستقیم درگیر فعالیت های مربوط به کاهش حوادث رانندگی و حمایت از آسیب دیدگان شده اند. خودرو سازان باید به صورت دائمی درصدد ارتقاء ایمنی در خودروهای تولید شده باشند و در جهان صنعتی امروز، عامل ایمنی به عنوان یکی از عوامل شهرت و اعتبار آنها تعریف می شود.عضو هیات مدیره انجمن حامیان سفر ایمن عنصر مسئولیت اجتماعی را عامل نسبتا" جدیدی عنوان که حضور بخش خصوصی در متن جامعه را از مرزهای صرفا" کسب سود فراتر می برد و خاطرنشان کرد: مسئولیت اجتماعی شرکتها موضوع بسیار مهمی است که در سالهای اخیر اهمیت خاصی یافته تا جایی که بنیاد مدیریت کیفیت اروپا این شاخص را یکی از معیارهای 8گانه خود معرفی کرده است و شرکتهایی که به عنصر مسئولیت اجتماعی بها می دهند را سازمان های سرآمد می نامد.محمدی پیکر، سرآمدی را به مفهوم آن دانست که یک سازمان به تاثیرات کوتاه مدت و بلندمدت عملکرد خود بر جامعه واقف است و در قبال آن احساس مسئولیت می کند.وی سپس با استناد به گزارش سازمان جهانی بهداشت به ارائه آماری از حوادث رانندگی اشاره و گفت: نیمی از تلفات حوادث رانندگی در جهان متعلق به عابران پیاده، دوچرخه سواران، موتورسواران و همراهانشان است و تلخ تر آنکه90درصد تلفات حوادث رانندگی در کشورهای کم درآمد و با درآمد متوسط رخ می دهد.این درحالی است که کمتر از نیمی از وسایط نقلیه جهان متعلق به این کشورهاست.محمدی پیکر، توجه به این واقعیت ها را سبب همکاری شرکتهای بزرگ خودروسازی با NGOها و سرمایه گذاری در این بخش دانست و سپس به نقش شرکتهای بیمه در این زمینه اشاره کرد و گفت:شرکتهای بیمه می توانند نقش مهمی در رابطه با کاهش حوادث رانندگی و حمایت از آسیب دیدگان انجام دهند و با اختصاص درصد کوچکی از خساراتی که در این ارتباط متحمل می شوند به فعالیتهای پیشگیرانه نتایج جالب توجهی را به دست آورند.وی به ارائه آماری در خصوص خسارتهای پرداختی به نقل از یکی از شرکتهای بیمه ای اشاره و گفت: تقریبا" سالانه در کشور ما مبلغ 1600میلیارد تومان خسارت مالی و جانی حوادث رانندگی توسط شرکتهای بیمه پرداخت می شود که این مبلغ به اضافه 3200میلیارد تومان هزینه های جانبی آن مثل هزینه رسیدگی های کارشناسی و .. میزان و حجم جابجایی پول را مشخص می کند.محمدی پیکر، در بخش بعدی سخنان خود شرکتها و اتحادیه های مختلف صنفی حمل و نقل بار و مسافر را به عنوان عضو مهم و تاثیرگذار دیگر در کاهش حوادث رانندگی معرفی کرد و گفت: این نهادها هم در ایجاد و هم در آسیب پذیری حوادث ترافیکی نقش عمده ای دارند. و حضور فعال مدیران آنها در فعالیتهای بین المللی و ملی مربوط به ارتقاء کیفیت استاندارهای شغلی، ارتقاء ایمنی و کاهش حوادث رانندگی و تعامل با سازمانهای مرتبط به افزایش ایمنی ترافیک در راههای کشور خواهد انجامید.وی در با اشاره به پیوستن بخش باری کشور به کنوانسیون های بین المللی و رعایت استانداردهای مربوطه، گفت: چه خوب است اگر بخش مسافری نیز به این استانداردها روی آورد. و گامی در جهت ارتقا کیفیت خود بردارد.محمدی پیکر در پایان اظهار امیدواری کرد با همکاری سایر گروه های مهم مانند خیریه ها، اشخاص مشهور، ورزشکاران و هنرمندان سامان های غیردولتی فعال در این زمینه بتوانند نقش موثری در کاهش حوادث رانندگی ایفا کنند.

No comments: