به قلم آقاي دكتر مازيار حسيني –استاديار مهندسي سازه و زلزله ، مديريت جامع بحران
وقوع حوادث غيرمترقبه و آسيب هاي جاني و اقتصادي آنها هر لحظه محتمل است. دولت و نهادهاي عمومي به عنوان عامل محوري مقابله با بحران ها و حفاظت از شهروندان بايد امكانات و توان مجموعه اي از سازمان ها و افراد را به صورت هماهنگ براي انجام اين وظيفه مهم مورد استفاده قرار دهند. هدف از تشكيل ستاد مديريت بحران در زمان حادثه ، ايجاد سيستم فرماندهي واحد به منظور كنترل حادثه، حفظ نظم، و هدايت صحيح نيروها در اجراي عمليات مقابله با آسيب هاي ناشي از حادثه مي باشد. فعاليت هاي ستادي ، به گردش صحيح اطلاعات ، هماهنگي بيشتر ميان نيروهاي سازمان هاي مختلف ، كنترل و مديريت قوي در سلسله مراتب فرماندهي و مجموعه اقدامات امدادرساني در زمان بحران كمك مي كند. به منظور هدايت منابع در جهت افزايش كارآيي عمليات ، فعاليت هاي ستادي و هدايت پذيري نيروهاي عملياتي بايد قبل از وقوع حادثه تعريف شده و به طور مستمر تمرين شوند. براي دستيابي به اين هدف، عموماً از برگزاري مانور استفاده مي شود. در كاربرد نظامي مانور به معناي انجام ماهرانه و هوشمندانه حركات و جابه جايي نفرات و تجهيزات مي باشد. مانور مديريت بحران نيز تمرين به كارگيري نيروها و تجهيزات براي مقابله با بحران فرضي توسط افراد مسئول مي باشد. بديهي است كه در حوادث واقعي بهتر از زمان مانور مي توان قابليت ها را آزمود و اصولاً از حوادث مختلف واقعي و نحوه مقابله با آنها مي توان به عنوان نوعي مانور استفاده كرد. اما حوادث كوچك از نظر ميزان خسارت و لزوم بسيج نيروها جهت مقابله با بحران با حوادث بزرگ و گسترده نظير زلزله هاي بزرگ قابل قياس نيستند. روشن است كه در هنگام وقوع حوادث بزرگ ايجاد هماهنگي در برنامه ها و روش ها براي عمليات مقابله در چنين سطحي دير است. بنابراين برگزاري مانور روشي مناسب براي آزمون و ارزيابي سيستم مديريت بحران در حوادث بزرگ و نادر است.
با انجام مانور مي توان جنبه هاي مختلف مقابله با بحران از جمله اطلاع رساني ، تصميم گيري ، هماهنگي ، برقراري ارتباطات و هدايت پذيري نيروها را تمرين كرد و همچنين اطلاعات لازم براي هماهنگ نمودن برنامه ها هر يك از سازمان هاي مسئول در مديريت بحران را فراهم كرد.
اهداف عمومي مانورهاي مديريت بحران
هدف نهايي اجراي مانورهاي مديريت بحران ، تقويت آمادگي عملي است. از طريق اجراي مانور مي توان به اهداف عمومي زير دست يافت :
- تمرين عمليات و وحدت فرماندهي سازمان هاي مسئول در چارچوب سيستم فرماندهي حادثه
- تقويت ارتباطات ميان سازمان ها و عملكرد سيستم هاي ارتباطي در زمان بحران
- تمرين تخصصي نيروهاي عملياتي درگير در بحران
- شناسايي بسياري از كمبودها جهت اقدام در جهت رفع آنها
- مشخص شدن نقش ها و مسئوليت ها
- بهبود عملكرد افراد
- ايجاد شناخت عمومي از برنامه هاي مديريت بحران
- ايجاد مهارت و اعتماد به نفس در شركت كنندگان
- آزمايش برنامه ها و كارآيي سيستم ها در شرايط (( زنده )) و آشكار شدن نقاط ضعف برنامه ريزي ها
- ترويج همكاري بين سازمان هاي دولتي و مردم
- افزايش آگاهي عمومي نسبت به مهارت هاي لازم جهت مقابله با حوادث و نيازهاي زمان بحران
- كمك به ايجاد راهبردي صحيح در جهت برقراري ارتباط و اطلاع رساني به رسانه هاي جمعي در خصوص بحران و آزمايش كاربرد آن
- كمك به تنظيم سياست عمومي نسبت به آمادگي جامعه
- نمايش سودمندي فرآيند مديريت بحران
وقوع حوادث غيرمترقبه و آسيب هاي جاني و اقتصادي آنها هر لحظه محتمل است. دولت و نهادهاي عمومي به عنوان عامل محوري مقابله با بحران ها و حفاظت از شهروندان بايد امكانات و توان مجموعه اي از سازمان ها و افراد را به صورت هماهنگ براي انجام اين وظيفه مهم مورد استفاده قرار دهند. هدف از تشكيل ستاد مديريت بحران در زمان حادثه ، ايجاد سيستم فرماندهي واحد به منظور كنترل حادثه، حفظ نظم، و هدايت صحيح نيروها در اجراي عمليات مقابله با آسيب هاي ناشي از حادثه مي باشد. فعاليت هاي ستادي ، به گردش صحيح اطلاعات ، هماهنگي بيشتر ميان نيروهاي سازمان هاي مختلف ، كنترل و مديريت قوي در سلسله مراتب فرماندهي و مجموعه اقدامات امدادرساني در زمان بحران كمك مي كند. به منظور هدايت منابع در جهت افزايش كارآيي عمليات ، فعاليت هاي ستادي و هدايت پذيري نيروهاي عملياتي بايد قبل از وقوع حادثه تعريف شده و به طور مستمر تمرين شوند. براي دستيابي به اين هدف، عموماً از برگزاري مانور استفاده مي شود. در كاربرد نظامي مانور به معناي انجام ماهرانه و هوشمندانه حركات و جابه جايي نفرات و تجهيزات مي باشد. مانور مديريت بحران نيز تمرين به كارگيري نيروها و تجهيزات براي مقابله با بحران فرضي توسط افراد مسئول مي باشد. بديهي است كه در حوادث واقعي بهتر از زمان مانور مي توان قابليت ها را آزمود و اصولاً از حوادث مختلف واقعي و نحوه مقابله با آنها مي توان به عنوان نوعي مانور استفاده كرد. اما حوادث كوچك از نظر ميزان خسارت و لزوم بسيج نيروها جهت مقابله با بحران با حوادث بزرگ و گسترده نظير زلزله هاي بزرگ قابل قياس نيستند. روشن است كه در هنگام وقوع حوادث بزرگ ايجاد هماهنگي در برنامه ها و روش ها براي عمليات مقابله در چنين سطحي دير است. بنابراين برگزاري مانور روشي مناسب براي آزمون و ارزيابي سيستم مديريت بحران در حوادث بزرگ و نادر است.
با انجام مانور مي توان جنبه هاي مختلف مقابله با بحران از جمله اطلاع رساني ، تصميم گيري ، هماهنگي ، برقراري ارتباطات و هدايت پذيري نيروها را تمرين كرد و همچنين اطلاعات لازم براي هماهنگ نمودن برنامه ها هر يك از سازمان هاي مسئول در مديريت بحران را فراهم كرد.
اهداف عمومي مانورهاي مديريت بحران
هدف نهايي اجراي مانورهاي مديريت بحران ، تقويت آمادگي عملي است. از طريق اجراي مانور مي توان به اهداف عمومي زير دست يافت :
- تمرين عمليات و وحدت فرماندهي سازمان هاي مسئول در چارچوب سيستم فرماندهي حادثه
- تقويت ارتباطات ميان سازمان ها و عملكرد سيستم هاي ارتباطي در زمان بحران
- تمرين تخصصي نيروهاي عملياتي درگير در بحران
- شناسايي بسياري از كمبودها جهت اقدام در جهت رفع آنها
- مشخص شدن نقش ها و مسئوليت ها
- بهبود عملكرد افراد
- ايجاد شناخت عمومي از برنامه هاي مديريت بحران
- ايجاد مهارت و اعتماد به نفس در شركت كنندگان
- آزمايش برنامه ها و كارآيي سيستم ها در شرايط (( زنده )) و آشكار شدن نقاط ضعف برنامه ريزي ها
- ترويج همكاري بين سازمان هاي دولتي و مردم
- افزايش آگاهي عمومي نسبت به مهارت هاي لازم جهت مقابله با حوادث و نيازهاي زمان بحران
- كمك به ايجاد راهبردي صحيح در جهت برقراري ارتباط و اطلاع رساني به رسانه هاي جمعي در خصوص بحران و آزمايش كاربرد آن
- كمك به تنظيم سياست عمومي نسبت به آمادگي جامعه
- نمايش سودمندي فرآيند مديريت بحران
No comments:
Post a Comment