( محمد حسين پركار – شركت برق منطقه اي آذربايجان )
واضح است كه در هر گوشه اي از اين ميدان وسيع مي توان فعاليتهاي زيادي براي تأمين ايمني و جلوگيري از حوادث بعمل آورد و در اين راه پيوسته راهنمايي هاي عقل سليم را بايد بكاربست چه در اغلب حوادث عوامل خطر از قبل احساس مي شوند ، ولي به آنها توجه نمي شود.
1- باور به ايمني و پيشگيري از حادثه :
اصل اول در ايمني باور به پيشگيري از حادثه است. خداوند مهربان به انسان عقل و اختيار داده است تا ا ز ميان نيك و بد ، راه خود را انتخاب كند. براي آنان كه در اين دنيا به ثمره يا مكافات اعمال نيك وبد خود نمي رسند روز جزا را قرار داده تا براي هر مثقال ذره اي عمل خير پاداش و اجري در بهشت و براي هر مثقال ذره اي عمل شر كيفر و زجري در جهنم داده شوند.
اين مفهوم آشكارا از اصل وجودي روز قيامت ، وجود هر نوع سرنوشت از پيش تعيين شده يا حادثه اجباري در زندگي بعضي افراد را نفي مي كند ، در واقع اين برخلاف عدل الهي است كه امتحان متفاوت و مشكل از برخي بندگان خود بعمل آورد. نتيجه آنكه حوادث در اثر كنشها و واكنشهاي افراد ويا نيروهاي موجود در طبيعت صورت مي گيرند و اغلب آنها نظير صحنه هاي دلخراش جنگلها ثمره تصميمات و يا اشتباهات انسانها هستند و در مورد حوادث ناشي از كار انسان مي تواند در حد دانش و قدرت خود از آنها پيشگيري نمايد.
2- تعريف علمي حادثه و شناخت عوامل خطر
تعريف حادثه ، رويداد ، پيشامد يا سانحه در كتب فرهنگ لغات رسا نبوده و جنبه غيرقابل پيش بيني در آن مي چربد. اگر حادثه را نتوان پيش بيني كرد چگونه مي توان از آن پيشگيري نمود ؟
پيشرفت امروزه علم توانسته است مفهوم واقعي حادثه را معلوم نمايد . بر طبق دانش موجود مسلم شده كه ماده خود بصورت انرژي متراكم بوده و انرژي ها هم در طبيعت دائماً به همديگر تبديل مي شوند و تغيير شكل مي دهند. انسان توانسته است تا حد زيادي به انرژي هاي موجود لگام زده و در خدمت خود به انجام كار مفيد وادار كند. گاهي بعضي از اين انرژي ها بخصوص در محيط هاي كار روزانه در اثر غفلت يا ضعف انسان در شناخت آنها از اختيار وي خارج شده و كارهايي انجام مي دهند كه حاصل آن بروز زيانهاي مالي و جاني است.
بدين ترتيب حادثه را مي توان انجام كار ناخواسته توسط انرژي هاتعريف نمود. عوامل خطر كه در ايجاد حادثه شركت مي نمايند علاوه بر خطاي انساني عبارتند از:
- جرم اجسام كه ايجاد نيروهاي وزن و ضربه مي نمايد.
- انرژي جنبشي كه به كمك جرم اجسام يا افراد در تصادفات وسايط نقليه و يا درحين كار ماشين آلاتي نظير تراش و سمبه و اره و غيره باعث تغيير شكل مواد يا انسانها مي گردد.
- انرژي پتانسيل كه موجب سقوط افراد از ارتفاع و يا سقوط ابزارها و مصالح بر سر افراد مي شود.
- انرژي حرارتي كه در آتش سوزيها موجب تبديل مواد سوختني و از جمله انسان به دود و خاكستر مي شود.
- انرژي شيميايي كه به صورتهاي مختلف مانند انفجار مواد منفجره با ايجاد انرژي حرارتي و يا تأثيرهاي شيميايي روي مواد و انسانها زيان مي رساند و يا با مصرف اكسيژن باعث خفگي افراد مي شود.
- انرژي الكتريكي كه در هاديها به چشم ديده نمي شود و تماس با آنها در اثر ولتاژ موجود ايجاد جرياني در بدن انسان مي كند كه عواقبي مانند سوختگي سطحي و عمقي – قطع نفس – لرزش بطن قلب و توقف آن – تجزيه خون و سوختن سلسله اعصاب و غيره مي گردد.
- انرژي نوراني كه در مواقع شديد مانند جرقه يا جوشكاري به بينايي افراد صدمه مي زند و ممكن است در اثر خيرگي چشم حوادث ديگري را موجب شود. كمبود روشنائي در محيط هاي كار، با رفت و يا آمد نيز مي تواند حادثه آفرين باشد.
- پرتوزائي بعضي عناصر طبيعي يا ايزوتوپهاي آنها مانند راديوم و اورانيوم و پلوتونيوم كه در نيروگاههاي هسته اي مورد استفاده مي باشند گاه به گاه موجبات مرگ و مير افراد از طريق يونيزه كردن اتم ها و تجزيه مولكولهاي مواد موجود در بدن كه در معرض تابش قرار گرفته مي شوند.
- انرژي هسته اي كه در صورت خارج شدن از كنترل تبديل به انفجار هسته اي اتمها شده و افراد زيادي را بكام مرگ مي فرستد.
شناخت هريك از اين عوامل خطر كه به شكلهاي گوناگون ظاهر مي شوند به علم و دانش كافي نياز دارد.
3- نقش انسان در ايجاد حادثه :
همان گونه كه در مواقع جنگ انسانها زيانهاي جاني و مالي فراوان با قصد و عمد ، به همنوعان خود وارد مي كنند ، در مواقعي نيز بصورت غير عمد بر اثر غفلت يا ناداني موجبات صدمه ديده يا ازبين رفتن ديگران مي شوند.
بعنوان مثال آمار مرگ و مير ناشي از سوانح يا تصادفات وسايل نقليه هوائي و زميني و دريايي در بيست سال اخير با تمام تلفات جنگ جهاني دوم قابل قياس مي باشد. انسانها سه عمل اصلي را دركنترل كارهاي خود بعهده دارند :
- كنش اندازه گيري كميت انرژي ها و تعيين وضعيت دستگاهها.
- كنش ارزيابي نتايج اين اندازه گيري ها يا تعيين وضع دستگاهها وتصميم گيري نسبت به نحوه اقدام به كاهش يا افزايش انرژي يا تغيير وضعيت ماشين ها.
- واكنش اجراي تصميمات اتخاذ شده و دادن فرامين لازم براي برگشت به حالت ايمن.
خطا يا اشتباه در هر يك از مراحل فوق ممكن است منجر به بروز حادثه اي بشود.
1- باور به ايمني و پيشگيري از حادثه :
اصل اول در ايمني باور به پيشگيري از حادثه است. خداوند مهربان به انسان عقل و اختيار داده است تا ا ز ميان نيك و بد ، راه خود را انتخاب كند. براي آنان كه در اين دنيا به ثمره يا مكافات اعمال نيك وبد خود نمي رسند روز جزا را قرار داده تا براي هر مثقال ذره اي عمل خير پاداش و اجري در بهشت و براي هر مثقال ذره اي عمل شر كيفر و زجري در جهنم داده شوند.
اين مفهوم آشكارا از اصل وجودي روز قيامت ، وجود هر نوع سرنوشت از پيش تعيين شده يا حادثه اجباري در زندگي بعضي افراد را نفي مي كند ، در واقع اين برخلاف عدل الهي است كه امتحان متفاوت و مشكل از برخي بندگان خود بعمل آورد. نتيجه آنكه حوادث در اثر كنشها و واكنشهاي افراد ويا نيروهاي موجود در طبيعت صورت مي گيرند و اغلب آنها نظير صحنه هاي دلخراش جنگلها ثمره تصميمات و يا اشتباهات انسانها هستند و در مورد حوادث ناشي از كار انسان مي تواند در حد دانش و قدرت خود از آنها پيشگيري نمايد.
2- تعريف علمي حادثه و شناخت عوامل خطر
تعريف حادثه ، رويداد ، پيشامد يا سانحه در كتب فرهنگ لغات رسا نبوده و جنبه غيرقابل پيش بيني در آن مي چربد. اگر حادثه را نتوان پيش بيني كرد چگونه مي توان از آن پيشگيري نمود ؟
پيشرفت امروزه علم توانسته است مفهوم واقعي حادثه را معلوم نمايد . بر طبق دانش موجود مسلم شده كه ماده خود بصورت انرژي متراكم بوده و انرژي ها هم در طبيعت دائماً به همديگر تبديل مي شوند و تغيير شكل مي دهند. انسان توانسته است تا حد زيادي به انرژي هاي موجود لگام زده و در خدمت خود به انجام كار مفيد وادار كند. گاهي بعضي از اين انرژي ها بخصوص در محيط هاي كار روزانه در اثر غفلت يا ضعف انسان در شناخت آنها از اختيار وي خارج شده و كارهايي انجام مي دهند كه حاصل آن بروز زيانهاي مالي و جاني است.
بدين ترتيب حادثه را مي توان انجام كار ناخواسته توسط انرژي هاتعريف نمود. عوامل خطر كه در ايجاد حادثه شركت مي نمايند علاوه بر خطاي انساني عبارتند از:
- جرم اجسام كه ايجاد نيروهاي وزن و ضربه مي نمايد.
- انرژي جنبشي كه به كمك جرم اجسام يا افراد در تصادفات وسايط نقليه و يا درحين كار ماشين آلاتي نظير تراش و سمبه و اره و غيره باعث تغيير شكل مواد يا انسانها مي گردد.
- انرژي پتانسيل كه موجب سقوط افراد از ارتفاع و يا سقوط ابزارها و مصالح بر سر افراد مي شود.
- انرژي حرارتي كه در آتش سوزيها موجب تبديل مواد سوختني و از جمله انسان به دود و خاكستر مي شود.
- انرژي شيميايي كه به صورتهاي مختلف مانند انفجار مواد منفجره با ايجاد انرژي حرارتي و يا تأثيرهاي شيميايي روي مواد و انسانها زيان مي رساند و يا با مصرف اكسيژن باعث خفگي افراد مي شود.
- انرژي الكتريكي كه در هاديها به چشم ديده نمي شود و تماس با آنها در اثر ولتاژ موجود ايجاد جرياني در بدن انسان مي كند كه عواقبي مانند سوختگي سطحي و عمقي – قطع نفس – لرزش بطن قلب و توقف آن – تجزيه خون و سوختن سلسله اعصاب و غيره مي گردد.
- انرژي نوراني كه در مواقع شديد مانند جرقه يا جوشكاري به بينايي افراد صدمه مي زند و ممكن است در اثر خيرگي چشم حوادث ديگري را موجب شود. كمبود روشنائي در محيط هاي كار، با رفت و يا آمد نيز مي تواند حادثه آفرين باشد.
- پرتوزائي بعضي عناصر طبيعي يا ايزوتوپهاي آنها مانند راديوم و اورانيوم و پلوتونيوم كه در نيروگاههاي هسته اي مورد استفاده مي باشند گاه به گاه موجبات مرگ و مير افراد از طريق يونيزه كردن اتم ها و تجزيه مولكولهاي مواد موجود در بدن كه در معرض تابش قرار گرفته مي شوند.
- انرژي هسته اي كه در صورت خارج شدن از كنترل تبديل به انفجار هسته اي اتمها شده و افراد زيادي را بكام مرگ مي فرستد.
شناخت هريك از اين عوامل خطر كه به شكلهاي گوناگون ظاهر مي شوند به علم و دانش كافي نياز دارد.
3- نقش انسان در ايجاد حادثه :
همان گونه كه در مواقع جنگ انسانها زيانهاي جاني و مالي فراوان با قصد و عمد ، به همنوعان خود وارد مي كنند ، در مواقعي نيز بصورت غير عمد بر اثر غفلت يا ناداني موجبات صدمه ديده يا ازبين رفتن ديگران مي شوند.
بعنوان مثال آمار مرگ و مير ناشي از سوانح يا تصادفات وسايل نقليه هوائي و زميني و دريايي در بيست سال اخير با تمام تلفات جنگ جهاني دوم قابل قياس مي باشد. انسانها سه عمل اصلي را دركنترل كارهاي خود بعهده دارند :
- كنش اندازه گيري كميت انرژي ها و تعيين وضعيت دستگاهها.
- كنش ارزيابي نتايج اين اندازه گيري ها يا تعيين وضع دستگاهها وتصميم گيري نسبت به نحوه اقدام به كاهش يا افزايش انرژي يا تغيير وضعيت ماشين ها.
- واكنش اجراي تصميمات اتخاذ شده و دادن فرامين لازم براي برگشت به حالت ايمن.
خطا يا اشتباه در هر يك از مراحل فوق ممكن است منجر به بروز حادثه اي بشود.
No comments:
Post a Comment