طب اورژانس چیست؟

تبیان: چند سالی است تخصصی به نام طب اورژانس در اورژانس ‌های كشور ایجاد شده است. این رشته در دنیا قدمت چند دهه‌ ای دارد، اما در ایران بیش از چند سالی نیست كه اولین گروه از فارغ ‌التحصیلان آن، وارد سیستم درمانی كشور شده‌ اند.

اما نخستین سوالی كه در ذهن هر انسانی ممكن است در ارتباط با این رشته شكل بگیرد ضرورت و كاربرد راه ‌اندازی و تربیت چنین متخصصانی است و این كه آیا واقعا نیازی به این رشته در كشور ما وجود دارد یا به ‌دلیل تداخل با دیگر رشته ‌های تخصصی عامل سردرگمی بیشتر بیماران شده است؟ شاید بهتر باشد به ‌جای توصیف عملكرد این رشته در قالب وظایف از چند مثال كاربردی استفاده شود و پس از آشنایی مختصر توضیحاتی پیرامون آن ذكر شود.

فرض كنید فردی با مشكل سرگیجه به اورژانس مراجعه می ‌كند. سرگیجه می ‌تواند ناشی از تغییر در فشارخون، تغییر در آهنگ ضربان قلب، اختلالات گوش یا مشكلات مغزی باشد و برای بررسی هر یك از این احتمالات نیاز به متخصصان مختلفی از جمله داخلی، قلب، گوش و حلق و بینی ومغز و اعصاب است؛ از طرفی سرگیجه می ‌تواند ناشی از مسمومیت با بعضی از داروها، مواد شیمیایی و برخی سموم هم باشد. با این اوصاف، نشانه ‌ای این چنین رایج كه هركدام از ما در عمرمان با آن قطعا برخورد داشته و خواهیم داشت نیازمند ویزیت در سرویس‌ های تخصصی گوناگون است!حال اگر این بیمار به اورژانس مراجعه كند چه كسی باید اولین نفری باشد كه بیمار را ویزیت می ‌كند؟ و اگر ویزیت اول موردی نداشت تعیین ویزیت تخصصی بعد و اولویت در ویزیت‌ های بعدی تخصصی با كیست؟ و در زمانی ‌كه بیمار توسط تمام متخصصان ویزیت شد(به شرط آن ‌كه هیچ گروهی از قلم نیفتاده باشد) بیمار كدام دستور دارویی را باید مصرف كند؟ اینجا است كه بیمار نیازمند تخصصی است كه مسوولیت او را در اورژانس به ‌عهده بگیرد و این مسوولیت برعهده متخصصان طب اورژانس است. از دیگر وظایف و مسوولیت‌ های متخصصان طب اورژانس رفع آسیب‌ ها، علائم و مشكلات بیماران در سیر اورژانسی بیماری آن ها می‌ باشد. این توانایی منجر به كاهش نیاز حضور 24 ساعته دیگر متخصصان است. بنابراین متخصصان طب اورژانس علاوه بر نظارت بر شرایط بیمار طی حضور در اورژانس، توانایی درمان موارد اورژانسی بیمار یا شناسایی علت یا علل اصلی مولد علائم بیمار را نیز دارد كه این توانایی‌ ها، هم رسیدگی به بیمار و هم شرایط بستری یا ترخیص بیمار را تسریع می‌ كند. بسیاری از بیماران بستری در اورژانس با مراقبت ‌های اولیه بهبود می ‌یابند و عده‌ای تنها نیازمند بررسی اولیه و پیگیری در سرویس تخصصی هستند و بیماری ‌شان موردی نیست كه لازم به بستری فوری باشد. حال با توجه به امكانات محدود اورژانسی نسبت به جمعیت موجود در كلان شهرها، رسیدگی به وضعیت اورژانس ‌ها و تعدیل نیروی انسانی شاغل، استاندارد كردن وسایل، ارتباط اورژانس با دیگر بخش ‌ها و تعیین تكلیف بیماران ویزیت شده این گروه، تخصصی است.مسوولیت آموزش پرستاران اورژانس، پرسنل اورژانس پیش ‌بیمارستانی(115) و بالا بردن آگاهی مردم در برخورد با سوانح و حوادث پزشكی و حتی بلایای طبیعی، بر‌عهده گروه طب اورژانس است.
دكتر بهروز هاشمی- متخصص طب اورژانس
با تشكر از مهندس فرشاد ياري