دكتر بهروز پهلوانپور/ دكتر حسين حبيب الهي
روغن عايق معدني كه از يك قرن پيش در صنعت برق استفاده شده از سال 1886 مورد استفاده ترانسفورماتورهاي برق بوده است. روغنهاي اوليه بر پايه پارافين خام بود. اكسيداسيون روغن هاي پارافيني حالت لجني غيرقابل حل (Insoluble Sludge) را ايجاد مي كند تا ويسكوزيته افزايش يابد اين امر باعث افت انتقال حرارت ، داغ كردن ترانسفورماتور و كاهش طول عمر آن مي شود. در نتيجه اين گونه روغن هاي پارافيني به طور موفقيت آميزي جايگزين روغن هاي نفتانيك شدند. اگر چه روغن هاي نفتانيك خاصيت اكسيد شدن بيشتري نسبت به پارافينيك دارند ، محصول اكسيداسيون قابل حل در روغن بوده و كمتر مشكل ساز است. تجربه نشان داده كه روغن مايع عايقي محصولي است كه نياز به نظارت و حفاظت زياد و نگهداري برنامه ريزي شده دارد تا خدمات رضايت بخشي را ارايه دهد.
انتخاب روغن اوليه مهمترين قدم در كارخانه هاي سازنده روغن عايقي است. مقدار درجه پالايش مواد خام و نوع فرآيند و عمل آوري آن ممكن است موجب تغييرات عمده اي در ساختار محصول پاياني شود. در فرايند پالايش ، مناسب ترين صفات روغن خام انتخاب و مواد غير ضروري از آن خارج مي شود.محصول نهايي داراي ساختارهاي متناسب به صورت حلقه هاي معطر ، نفتانيكها و پارافينهاست. اين فرايند ممكن است شامل بهبود آبي / هيدروژني ، استخراج حلال ، غير مومي كردن ، بهبود اسيد و خاك باشد. اگر چه روش مشخص براي كارخانه اي كه مايع عايقي خوب را مشخص كند وجود ندارد ، بدون در نظر گرفتن روش مورد استفاده در پالايش ، روغن عايقي توليد شده بايد داراي كاركرد بالا ، مختصات جذب گاز ، پايداري شيميايي و مقاومت در برابر اكسيده شدن باشد و علاوه بر آن بالاترين حد غلظت ( اشباع ) هيدروكربن آروماتيك و سولفورونيتروژن موجود را نيز كه از عوامل مهم است ، داشته باشد.
انتخاب روغن اوليه مهمترين قدم در كارخانه هاي سازنده روغن عايقي است. مقدار درجه پالايش مواد خام و نوع فرآيند و عمل آوري آن ممكن است موجب تغييرات عمده اي در ساختار محصول پاياني شود. در فرايند پالايش ، مناسب ترين صفات روغن خام انتخاب و مواد غير ضروري از آن خارج مي شود.محصول نهايي داراي ساختارهاي متناسب به صورت حلقه هاي معطر ، نفتانيكها و پارافينهاست. اين فرايند ممكن است شامل بهبود آبي / هيدروژني ، استخراج حلال ، غير مومي كردن ، بهبود اسيد و خاك باشد. اگر چه روش مشخص براي كارخانه اي كه مايع عايقي خوب را مشخص كند وجود ندارد ، بدون در نظر گرفتن روش مورد استفاده در پالايش ، روغن عايقي توليد شده بايد داراي كاركرد بالا ، مختصات جذب گاز ، پايداري شيميايي و مقاومت در برابر اكسيده شدن باشد و علاوه بر آن بالاترين حد غلظت ( اشباع ) هيدروكربن آروماتيك و سولفورونيتروژن موجود را نيز كه از عوامل مهم است ، داشته باشد.
روغن عايق در سرويس
روغنهاي عايقي استفاده شده در ترانسفورماتورهاي هوا-تنفسي ، اكسيژن را تا نقطه اشباع جذب مي كند . در حضور عناصر فلزي و حرارتهاي بالا روغن ، اكسيده شده و در نهايت قابليت دي الكتريكي آن كم مي شود. اين عمل ، بستگي مستقيم به شكل بندي تركيبات قطبي و لجن در روغن دارد. در مرحله اول اكسيده شدن ، تركيبات قطبي غيراسيدي مانند الكلها و آلدئيدها ، كتونها و ... توليد مي شوند. همانطور كه اكسيداسيون صورت مي گيرد اسيدها و در نتيجه لجن تشكيل مي شود. روغن خورنده شده و عناصر جامد تشكيل دهنده حالت لجن در محلهاي مختلف ترانسفورماتور رسوب كرده و لايه اي تشكيل مي شود كه قابليت انتشار حرارت روغن و خواص الكتريكي آن را كاهش مي دهد. به علاوه افزايش اسيديته حلال و لجن ، باعث كاركرد غلط ترانسفورماتور مي شود. حالت لجن و اسيدها به تجهيزات عايقي به خصوص ورقهاي كاغذي معيوب هجوم برده و باعث ضعيف شدن سيستم عايقي مي شوند كه سبب خطاي عمده در ترانسفورماتور و ضرر مالي مي شود.
روغنهاي عايقي استفاده شده در ترانسفورماتورهاي هوا-تنفسي ، اكسيژن را تا نقطه اشباع جذب مي كند . در حضور عناصر فلزي و حرارتهاي بالا روغن ، اكسيده شده و در نهايت قابليت دي الكتريكي آن كم مي شود. اين عمل ، بستگي مستقيم به شكل بندي تركيبات قطبي و لجن در روغن دارد. در مرحله اول اكسيده شدن ، تركيبات قطبي غيراسيدي مانند الكلها و آلدئيدها ، كتونها و ... توليد مي شوند. همانطور كه اكسيداسيون صورت مي گيرد اسيدها و در نتيجه لجن تشكيل مي شود. روغن خورنده شده و عناصر جامد تشكيل دهنده حالت لجن در محلهاي مختلف ترانسفورماتور رسوب كرده و لايه اي تشكيل مي شود كه قابليت انتشار حرارت روغن و خواص الكتريكي آن را كاهش مي دهد. به علاوه افزايش اسيديته حلال و لجن ، باعث كاركرد غلط ترانسفورماتور مي شود. حالت لجن و اسيدها به تجهيزات عايقي به خصوص ورقهاي كاغذي معيوب هجوم برده و باعث ضعيف شدن سيستم عايقي مي شوند كه سبب خطاي عمده در ترانسفورماتور و ضرر مالي مي شود.
ادامه مطلب :
No comments:
Post a Comment