Tuesday, February 12, 2008

بهداشت شغلي : زير بناي بهبود و ارتقاي بهره وري در سازمان ها (قسمت دوم)

مهندس فرشيد اسلامدوست - توزيع نيروي برق استان گيلان(منبع: پيك برق توانير)

جايگزيني: يكي از اساسي‌ترين اصول پيشگيري بوده و منظور عدم استفاده از مواد بيماريزا و جايگزيني آنها با مواد غير بيماريزا و يا با قدرت بيماريزايي كمتر است كه همان خواص صنعتي را دارا باشند।جداسازي: در اين اصل منظور حتي‌الامكان جدا كردن كارگر از محوله آلوده محيط كار به عوامل زيان‌آور و يا رسانيدن تعداد كارگران مجبور به كار در محيطهاي آلوده به حداقل است.از اين روش براي اولين بار در زمانهاي قديم در معادن ذغالسنگ و يا ساير معادن در مواقع انفجار استفاده مي‌كردند. بدين معني كه در موقع انفجار در تونلها تمامي كارگران از محيط كار دور مي‌شدند و در حقيقت يك نفر كه مجهز به وسايل ايمني بود مأمور كار شده و بدين ترتيب در صورت بروز سانحه تنها جان يك كارگر در خطر بود.محصور كردن: اين اصل معمولاً همزمان با استفاده از تكنيكهاي مكانيكي و اتوماتيك درصنعت مورد استفاده قرار گرفت، مانند مخلوط‌كردن حشره‌كشها.استفاده از تهويه مصنوعي: استفاده از اين روش براي جلوگيري از الودگي محيط كار به آلوده‌كننده‌هاي شيميايي چون گرد و غبار، بخارات و گازها است كه با دور كردن مواد آلوده‌كننده از نقطه توليد با استفاده از سيستمهاي مكنده عملي است.تهويه عمومي: مكانيسم اين عمل بر پايه رقيق كردن آلوده‌كننده‌هاي محيط كار با ورود هواي تازه و تميز از يك نقطه ديگر كارگاه مي‌باشد.استفاده از متدهاي مرطوب: استفاده از آب براي جلوگيري از پخش گردوغبار در محيطهاي كار از قديم مورد استفاده بوده و مورد نياز است.وسايل حفاظت فردي: استفاده از وسايل حفاظت فردي مي‌تواند در اكثر موارد كمك به امر پيشگيري از بيماريها و حوادث ناشي از كار كند.رعايت اصول بهداشت فردي: رعايت اين امر به ويژه در پيشگيري از بيماريها و مسموميتهاي ناشي از عواملي كه از طريق دستگاه گوارش وارد بدن مي‌گردند اهميت خاصي را دارا مي‌باشد.نظافت عمومي كارگاهها:به كاربستن اين اصل به دولت علت داراي اهميت مي‌باشد. اولاً امكان آلودگي هواي محيط كار را به آلوده‌كننده‌هاي مختلف كه به علت عدم نظافت در گوشه و كنار كارگاهها جمع شده و به علل مختلف ممكن است در هواي كارگاه پراكنده شوند كم كرده در مقابل تميزي و نظيف بودن محيط كار سبب رعايت اصول نظافت از طرف كارگران مي‌گردد.آموزش مسائل بهداشتي: منظور آشنا كردن كارگر به نحوه انجام صحيح كار، خطرات موجود در محيط كار، نحوه استفاده صحيح از وسايل حفاظت فردي،‌رعايت اصول بهداشت فردي و به طور كلي نحوه پيشگيري از بيماريها و انجام كمكهاي اوليه است.كنترل پزشكي: منظور تشخيص زودرس بيماريهاي ناشي از كار و اقدام به درمان و پيشگيري به موقع است. اين امر با انجام معاينات اوليه و دوره‌اي انجام‌پذير مي‌باشد.اندازه‌گيري عوامل آلوده‌كننده محيط كار: فلسفه اين كار اندازه‌گيري و تعيين مقدار عوامل آلوده‌كننده محيط كار و مقايسه آن با استانداردهاي بين‌المللي به منظور اطمينان از نحوه كار دستگاههاي كنترل آلودگي محيط كار و اقدام به موقع جهت پيشگيري از اثرات سوء عوامل زيان‌آوري است كه مقدار آنها در محيطهاي كار ممكن است به علت نقص در دستگاههاي كنترل و يا به علل ديگر بيش از استانداردهاي تعيين شده باشد.وضع قوانين و تدوين آئين‌نامه‌ها: اين اصل مهمترين اصل در امر پيشگيري از بيماريهاي ناشي از كار بوده و منظور وضع قوانين و تدوين مقررات و آئين‌نامه‌هاي به ويژه‌اي جهت كاربرد اصول ذكر شده قبل در امر پيشگيري از بيماريهاي شغلي مي‌باشد.حوادث و سوانح ناشي از كار و صنعتامكان وقوع حادثه در همه جا منزل، اياب و ذهاب، گردشگاهها و بالاخره محل كار وجود دارد. حوادث ناشي از كار، سبب مرگ، از كارافتادگي، زيانهاي اقتصادي و اجتماعي شده لذا پيشگيري از حوادث از نظر فردي، اجتماعي و اقتصادي داراي اهميت خاصي است.در پيشگيري از حوادث بايد 3 اصل پيش‌بيني، پيشگيري و انجام كمكهاي اوليه و عمليات نجات مورد توجه قرار گيرد.براي نيل به اين اصول بايد همكاري همه جانبه‌اي بين مسوولان كشوري و رسمي كشور، كارگران، كارفرمايان و ساير افراد ذينفع وجود داشته باشد.وظايف مقامات رسمي كشورمسوولان وزارت كار موظف به تدوين قوانين و آئين نامه‌هاي مربوط به حفاظت و پيشگيري از حوادث، تعيين استانداردها و نظارت در نحوه اجراي مواد قانون كار و آئين‌نامه‌ها، جمع‌آوري آمار مربوط به حوادث و بيماريهاي ناشي از كار و تجزيه و تحليل آنها، ترتيب دوره‌هاي آموزشي كمكهاي اوليه، تشكيل نمايشگاههاي دائمي و سيار جهت آشنا ساختن كارفرمايان و كارگران به مسائل ايمني و بالاخره تهيه پوسترهاي مربوط به حوادث و طرق پيشگيري از آنها هستند.وظايف كارفرمايانبا گذشت زمان تعداد كثيري از كارفرمايان به اهميت پيشگيري از حوادث پي برده و متوجه شده‌اند كه صرف هزينه‌هايي جهت پيشگيري نه تنها تحميلي بر بودجه و هزينه هاي كارخانه نبوده بلكه در اصل سبب بالارفتن ميزان توليد و سود مي‌شود.به استناد قوانين و آئين‌نامه‌هاي تدوين شده به وسيله وزارت كار، كارفرمايان موظف به تهيه و تدارك وسايل مطلوب محيط كار با توجه به استانداردهاي تعيين شده، ايجاد مراكز بهداشت كار، تشكيل كميته‌هاي حفاظت و تهيه جعبه كمكهاي اوليه هستند.تدابير اداري و مديريت در امر حفاظت و پيشگيريمطالعات نشان داده است كه با مديريت صحيح مي‌توان ميزان حوادث ناشي از كار را به طور قابل ملاحظه‌اي كاهش داد. لذا از نظر تدابير اداري و مديريت، نكات چندي مي‌بايد در محيطهاي كاري مورد توجه قرار گيرد:- در محيط كاري بايد نظم و ترتيب حكمفرما بوده و تقسيم عادلانه كار انجام گيرد.- حدود مسئوليت اشخاص دقيقاً معلوم شود.- سرپرستان و سركارگران بايد از بين افراد با تجربه و معتقد به اصول ايمني انتخاب شوند.- كارفرما بايد با نهايت دقت و علاقه به گزارش سرپرستان و مسئولان حفاظتي توجه كرده و در رفع نقايص اقدام نمايد.- علاوه بر تأمين وسايل حفاظت فردي كه وظيفه كارفرما است. بايد در استفاده از آنها بوسيله كارگران نيز نظارت وجود داشته باشد.- آموزشهاي لازم به كارگران جديد درمورد نحوه انجام كار و استفاده از وسايل حفاظتي داده شود.- كار كارگران هر چند وقت يكبار مي‌بايد ارزشيابي شود.- با توجه به اينكه تشويش و ناراحتي يكي از علل مهم بروز حوادث است مي‌بايد آسايش رواني كارگران در محيط كار و خارج از آن مورد توجه مديريت قرار گيرد.- چون خستگي از عوامل مهم در بروز حوادث است لذا بايد براي از بين بردن موجبات خستگي اقدامات لازم انجام گيرد.- به منظور رفع خستگي و تأمين آسايش كارگران مي‌بايد وسايل تفريحات سالم براي آنان فراهم شود.- براي تامين آرامش رواني كارگران، بايد اقدامات لازم در جهت بيمه كارگران در مقابل بيماري، حوادث، از كارافتادگي و مرگ از سوي مديريت انجام گيرد.

No comments:

Post a Comment