Saturday, July 26, 2008

مديريت بر فرايند حوادث (قسمت دوم )

به طوركلي با روشهاي زير مي توان فرهنگ ايمني را در سازمانهاي صنعتي تقويت كرد تا حوادث كاهش يابد:
- تاكيد مديريت عامل سازمان به روي مسائل ايمني و حوادث در جلسات مديريتي؛
- تهيه و تنظيم نظامنامه ايمني؛
- تحقق عملي و واقعي استراتژي اول ايمني و بعد كار و يا به عبارت ديگر اولويت قرارگرفتن كار ايمن؛
- خودداري مسئولان از كار غيرايمني خواستن؛
- بازرسيهاي مداوم از نحوه كار غيرايمني كاركنان؛
- شناسايي سفيران ايمني در واحدهاي توليدي؛
- برگزاري منظم جلسات ايمني در واحدها با حضور افراد درگير در كار؛
- برگزاري آموزشهاي عملي وكاربردي؛
- ساده سازي دستورالعملهاي ايمني عمومي و تخصصي.
4 - راهكار معني دار ساختن معاينات دوره اي: انجام معاينات دوره اي در موسسات صنعتي با اين فلسفه انجام مي گيرد كه نارسائيهاي رواني و جسمي مشخص و درجهت بهبود آن گام برداشت. يكي از ريشه هاي شكل گيري حوادث اين است كه كاركنان تحت تاثير شرايط كاري به مرور فرسوده شده و از هوشياري جسمي و رواني آنان كاسته مي شود و مسلماً به كم شنوايي، كم بينايي و دردهاي كمر مبتلا خواهند شد كه در آن صورت چابكي و حساسيت موردنياز را نداشته و به موقع درمقابل خواسته هاي كاري و الزامات كاري عكس العمل مناسبي نشان نخواهند داد و درنتيجه حوادث ريز و درشت رخ مي دهد. يكي از مكانيسم هاي مهم مديريت بر فرايند حوادث انجام به موقع معاينات دوره اي است كه نقش پيشگيرانه و درماني دارد. معاينات دوره اي را به موجب شرايط و ماهيت مشاغل مي توان به صورت سالانه، شش ماه يكبار، سه ماه يكبار و يــا بــه صــورت ويژه انجام داد. به طوركلي، برايمعني دار ساختن معاينات دوره اي مي توان به شكل زير عمل كرد:
- تهيه برنامه و گرافهاي ساليانه براي انجام معاينات دوره اي؛
- ابلاغ برنامه زماني انجام معاينات دوره اي به كاركنان؛
- پيگيري انجام معاينات دوره اي؛
- انعكاس نتايج معاينات دوره اي به كاركنان؛
- انجام اقدامات اصلاحي درمورد نتايج معاينات دوره اي؛
- قراردادن تشويق و يا تنبيه براي انجام به موقع معاينات دوره اي.
5 - سازوكار پياده سازي نظام چرخش شغلي:
يكي از دلايل بروز حوادث در موسسات صنعتي و توليدي اين است كه بعضي از مشاغل از درجه سختي كار بالا و محيط نامطلوب فيزيكي برخوردارند و كاركنان اين دسته از مشاغل پس از مدتي دچار محدوديت شده و نمي توانند وظايف خود را به خوبي انجام دهند و درنتيجه ضريب خطر افزايش مي يابد. براي ازبين بردن اين ضريب خطر اجراي نظام چرخش شغلي كمك شاياني مي كند. چرخش شغلي باعث مي گردد كه كاركنان در مشاغل مختلف چرخش كنند و علاوه بر اينكه مسائل و مشكلات مشاغل مختلف را مي شناسند به صورت منطقي درجه سختي كار و نامطلوب بودن شرايط محيط كار بين كاركنان سرشكن شده و درنتيجه آنان از فرصتهاي برابر برخوردار مي گردند. در اجراي چرخش شغلي افرادي كه داراي مشاغل سخت و خطرزا هستنـد جاي خود را با افراد داراي مشاغل سبك تــر عــوض كرده و ازاين بابت افراد تازه نفس در مشاغل سخت قرار گرفته و همين جابه جايي موجب كاهش حوادث ناشي از كار مي شود.
در اجراي چرخش شغلي براي كاهش حوادث به شكل زير مي توان عمل كرد:
الف: چرخش شغلي درون واحدي: در اين وضعيت، افــراد در درون هر واحد توليدي جابه جا شده و علاوه بر سرشكن شدن سختي كار و ضريب خطرآفريني، بسياري از مشكلات ديگر نظير نارضايتي از حجم و تنوع فعاليتها كاهش مي يابد.
ب: چرخش شغلي برون واحدي: در اين وضعيت، افراد در واحدهاي مختلف جابه جا شده و از اين بابت ضريب خطرزايي به مقدار زيادي كاهش مي يابد.به طوركلي چرخش شغلي در ابعاد زير به كاهش حوادث كمك مي كند:
- بــا جابه جايي كاركنان، خستگي آنها از بين مي رود؛
- با جابه جايي كاركنان حساسيت افراد افزايش مي يابد؛
- با جابه جايي كاركنان سختي و خطرزايي مشاغل در بين آنها سرشكن مي گردد؛
- با جابه جايي كاركنان رضايت شغلي حاصل مي شود؛- با جابه جايي كاركنان افراد تازه نفس در مشاغل سخت تر ايفاي نقش مي كنند.
6 - سازوكار تقويت فرهنگ ورزش در كاركنان:
يكي از ريشه هاي حوادث در موسسات صنعتي اين است كه كاركنان پس از مدتي كار، بي تحــرك شـده و چابكي خود را از دست مي دهند و به دردهاي مختلف مبتلا مي شوند كه اين وضعيت رابطه مستقيمي با بروز حوادث دارد. در ايــن زمينـه بدون صرف هزينه زياد مي توان از طريق شيوعفرهنگ ورزش عمومي تا حدود زيادي مشكل را رفع كرد. تدارك ورزشهاي متناسبدادن آن وجود دارد را شناسايي و علل را رفع كرد به مقدار زياد حوادث كاهش مي يابد. مديريت صحيح بر فرايند حوادث بالقوه موجب مي گردد كه كار ايمن شده و از خطرات انساني و تجهيزاتي جلوگيري به عمل مي آيد. به طوركلي طراحي نظام نمايان سازي حوادث بالقوه به طرق زير در كاهش حوادث تاثير دارد:
- فرهنگ پيشگيري در كاركنان شكل مي گيرد؛
- حوادث ناكام به صورت كتبي ثبت مي گردد؛
- بررسي روي علل حوادث بالقوه به صورت يك فرهنگ درمي آيد؛
- علل حوادث ريز كه به حوادث شديد منجر مي شود مشخص مي گردد.


نتيجه گيري
نگهداري منابع انساني و امكانات مادي، وظيفه اساسي مديران سازمانهاي صنعتي و توليدي است و يكي از عوامل مهم تهديدكننده منابع انساني در اين گونه از سازمانها حوادث ناشي از كار است كه منابع انساني را به صورت بروز محدوديتهاي پزشكي، از كارافتادگي جزئي و كلي و يا فوت از گردونه كار و توليد خارج و اين امر موجب مي شود كه سازمان از آموزش و تجارب به دست آمده درطول خدمت افراد محروم مانده و آثار اجتماعي ناگواري نيز به دنبال دارد. بنابراين، مديريت بر فرايند حوادث و به حداقل رساندن آن از اولويتهاي اول مديران و كاركنان سازمانهاي توليدي است. براين اساس در مقاله حاضر مفهوم مديريت بر حوادث تبيين و راهكارهاي دهگانه اي ارائه تا مديران و كاركنان ابتدا با فرهنگ سازي و سپس با بكارگيري آنها حوادث ناشي ازكار را به سمت حداقل سوق و با برنامه ريزي حساب شده آن را به صفر برسانند.
منابع :
1 - منوچهر، محسني پارسا، روش بررسي آماري حوادث ناشي از كار، تهران - مدرسه عالي حفاظت و بهداشت كار، 1362، ص 4.2
2- ناصر، ميرسپاسي، مديريت منابع انساني و روابط كار، 1366، ص 351.3
3- شمس السادات،زاهدي، روابط صنعتي، تهران - نشر دانشگاهي، 1377، ص 176.4
4- ابراهيم، پورساماني، بررسي اثرات صدمات ناشي از حوادث كار بر عملكرد توليد شركت فولاد مباركه، پايان نامه كارشناسي ارشد رشته مهندسي صنايع، دانشگاه آزاد نجف آباد، 1379.5
5- غلامــرضـا، انصاري، اقتصاد در بهداشت حرفه اي، مجله مديريت، شماره 55 و 56، آذر و دي 1380، ص 24.6
6- ابوالقاسم، نوري و همكاران، بررسي محدوديتهاي جسمي و رواني كاركنان شركت فولاد مباركه، مهرماه 1380، ص 25.
7- دكتر ايرج سلطاني: دكتري مديريت آموزشي، مدرس دانشگاه و مدير تحقيقات نيروي انساني شركت فولاد مباركه

No comments: