برگردان: مهندس تقي وحيدي كارشناس ارشد تحقيقات و بهره‌وري شركت توزيع نيروي برق خراسان جنوبيسوئيچگيرهاي برق از جمله ابزارهايي هستند كه متخصصان و كارشناسان و كاربراني در صنعت برق با آنها سروكار دارند. شناخت نحوه كار آنها و ميزان ايمني‌شان براي كاربران مي‌تواند مفيد باشد. در مقاله ترجمه شده زير كه به وسيله مهندس تقي وحيدي كارشناس ارشد تحقيقات و بهره‌وري شركت توزيع نيروي برق خراسان جنوبي ارايه شده نحوه كار سوئيچ‌گيرهايي از نوع سه فاز AC با ولتاژ نامي يك تا ۳۳ كيلوولت و ايمني آنها مورد بررسي قرار گرفته است. سوئيچگيرهاي مورد بحث در اين مقاله از نوع سه فاز AC با ولتاژ نامي ۱ تا ۳۳ كيلوولت بوده كه مسايلي مانند نحوه انتخاب، بهره‌برداري و نگهداري از آنها در اين نوشتار مطرح شده است. راهكارهاي ارايه شده مربوط به سوئيچگيرهاي روغني، هوايي، گازي (۶SF) و خلاء بوده است. همچنين توصيه‌هاي صورت گرفته درباره بريكرها، كليدها، كليدفيوزها و مقره‌ها و همچنين كنتاكتورهايي با ولتاژ AC در حد يك كيلوولت كاربرد است. اين نوشتار سوئيچگيرهاي DC، سوئيچگيرهاي AC تكفاز و فشار ضعيف تا سطح ولتاژ يك كيلوولت را شامل نمي‌شود. ● سوئيچگيرهاي برق به طور كلي، سوئيچ‌گيرها قابليت راه‌اندازي و اطمينان مناسبي داشته و عيب و نقص در آنها به ندرت رخ مي‌دهد اما وقوع عيب، ممكن است سبب بروز حوادثي همچون انفجار، سوختن روغن، ايجاد ابرهاي گازي، و بروز جراحات جدي در افراد شده و حتي در مواردي منجر به مرگ و مير و نيز آسيب به كارخانه‌ها و ساختمان‌هاي مجاور شود و زيان‌هاي مالي را نيز به وجود آورد. سوئيچ گيرهاي گازي (۶SF) و خلاء، خطرات ناشي از آتشسوزي روغن را نداشته اما ممكن است ضايعات ديگري در آنها روي دهد كه براي پيشگيري از آن نياز به مديريت و سازماندهي است. تجربه‌هاي گذشته نشان داده كه عيب و نقص معمولاً پس از راه‌اندازي يا اندكي پس از راه‌اندازي سوئيچ‌گير روي مي‌دهد. بنابراين نحوه راه‌اندازي سوئيچ‌گير، موقعيت نصب آن و شرايط شبكه در لحظه راه‌اندازي، شاخص مهمي در بهره‌برداري ايمن سوئيچ‌گير هستند. سيستم‌هاي مديريتي براي بهره‌برداري ايمن سوئيچ‌گير و پيشگيري از ضايعات بايد قابليت ثبت اطلاعات شبكه را داشته و روش‌هاي نصب، راه‌اندازي، بهره‌برداري، نگهداري و تعويض تجهيزات را مشخص كند. همچنين ضرورت دارد در سيستم‌هاي مديريتي مزبور علاوه بر آموزش كاركنان سيستم مميزي براي كنترل اثربخشي روش‌هاي به كار رفته تعريف شود. ● ثبت اطلاعات ضرورت دارد اطلاعات مربوط به تمام سوئيچ‌گيرها، دياگرام‌ها و آرايش‌هاي شبكه شامل خطاهاي موجود در نقاط مختلف شبكه ثبت و كنترل شده و از قابليت دسترسي به آنها و به روزبودن اطلاعات اطمينان حاصل شود. اطلاعات ثبت شده بايد حاوي مواردي چون دياگرام‌هاي شبكه و ارتباطات بين سوئيچ‌گيرها و ساير اقلام باشد. ضمناً سطوح خطا، نوع تجهيزات و اطلاعات مرتبط با آنها از قبيل نام سازنده، شماره سريال و سال ساخت، تاريخ نصب، ولتاژ و جريان نامي، جريان اتصال كوتاه نامي و مكانيسم راه‌اندازي مدنظر قرار بگيرد و نيز اطلاعات مربوط به محدوديت‌هاي بهره‌برداري مانند احتمال بروز شوك‌هاي الكتريكي و نيز اطلاعات مربوط به نحوه نگهداري اقلام داخلي سوئيچ‌گير و تعداد عمليات رفع خطا از بريكرهايي كه تحت جريان نگهداري قرار گرفته‌اند، در آن موجود باشد. اين موارد همچنين جزئيات تمامي اصلاحات و رفع عيوب انجام شده را بايد ارايه دهد. براي مثال مواردي مانند تنظيم اهرم‌هاي فرمان وصل تجهيزات در برابر عكس‌العمل‌هاي مكانيكي هنگام وصل و … را بيان كرده و نيز اطلاعات مربوط به وسايل كنترل قوس الكتريكي در بريكرهاي روغني را ثبت كند. ● روش‌هاي نصب و راه‌اندازي، بهره‌برداري به كمك اطلاعات ثبت شده، بايد سوئيچ‌گيرها و شبكه‌هاي برق مورد ارزيابي قرار گيرند تا امكان شناسايي خطرات و مشكلات بالقوه از قبيل شوك‌هاي مكانيكي موثر بر سوئيچ‌گير، وجود تجهيزات راه‌اندازي با فرمان دستي، عدم وجود اهرم‌هاي فرمان وصل به گونه اي كه در برابر عكس‌العمل‌هاي مكانيكي حين وصل مقاوم باشند، و نيز وسايل نامناسب حفاظت در برابر آتشسوزي ميسر شود. پس از ارزيابي مي‌توان اقدامات مورد نياز را براي حصول اطمينان از عملكرد ايمن تجهيزات و سيستم‌ها، شناسايي كرد. اين اقدامات شامل جلوگيري از راه‌اندازي سوئيچ‌گير در حالت اتصال به شبكه و قرار داشتن تحت شوك مكانيكي از طريق غيرفعال كردن قابليت راه‌اندازي اتوماتيك تجهيزات تا زمان رفع خطاي سيستم است. جلوگيري از امكان دسترسي به سوئيچ‌گير در حالت اتصال به شبكه، كاهش سطوح خطاي شبكه در نقاط مختلف از طريق آرايش مجدد شبكه‌ها، جلوگيري از راه‌اندازي كليدهاي با مكانيسم دستي در حالت برقدار بودن شبكه تحت شرايط دقيق كنترلي و جايگزيني سوئيچگيرهاي تحت شوك مكانيكي نيز مدنظر است. ساير اقدامات اضطراري و ضروري پس از ارزيابي نيز عبارتند از: تغيير مكانيزم وصل براي سوئيچگيرهاي با راه‌انداز دستي (در غير اين صورت بايد نسبت به جايگزيني سوئيچ‌گير اقدام شود). تنظيم اهرم‌هاي فرمان وصل در برابر عكس‌العمل‌هاي مكانيكي تجهيزات در هنگام وصل آنها به شبكه، و اقدامات اصلاحي براي حفاظت در برابر آتش‌گرفتگي. براي انجام اقدامات فوق بايد طرحي ارايه شده و جدول زماني انجام آن تهيه شود. همچنين بايد روش‌هاي راه‌اندازي توسعه يافته و گروه مناسبي از كاركنان براي انجام فعاليت‌هاي مورد نياز در بهره‌برداري، بازرسي، تعمير، نگهداري و تست سوئيچ‌گيرها انتخاب شوند. از سوي ديگر كاركنان مربوطه بايد دانش مناسبي از قوانين ايمني و اعمال آنها داشته و در صورت لزوم نسبت به آموزش كاركنان اقدام شود. همچنين ضرورت دارد به صورت منظم كل سوئيچ‌گير و ملحقات آن، بازرسي، نگهداري و تست شوند. همچنين موادي از قبيل روغن و گاز ۶SF نيازمندي‌هاي خاصي از لحاظ كاركرد، تميزي، جلوگيري از كثيفي، محل استقرار روغن و گردش آن داشته و همچنين خطرهايي در ارتباط با كاربرد آنها وجود دارد. ايستگاههاي توزيع نيز بايد به صورت دوره‌اي بازرسي شده و اقدامات اصلاحي طبق اولويت به انجام رسند. اين اقدامات شامل كارهاي فوري (در زمان به خطرافتادن ايمني ايستگاه و مكان استقرار آن) و فعاليت در اسرع وقت و اقدامات آينده است. آيتم‌هايي از قبيل محل استقرار سوئيچ‌گير، وجود علايم حاكي از رطوبت و آب، وجود علايم حاكي از دسترسي به تجهيزات و اختلال در آنها توسط افراد غيرمجاز، وجود تجهيزات آتش‌نشاني و تابلوهاي هشداردهنده، علايم حاكي از افزايش درجه حرارت، بوي مواد داغ و اوزن وجود دود نيز قابل بررسي است.
No comments:
Post a Comment